Słowo „kościół” ma najszersze znaczenie – oznacza po prostu miejsce, w którym wierni gromadzą się na modlitwie. Jednak kościoły mogą mieć różne nazwy związane z ich funkcją. Krótkie charakterystyki najważniejszych rodzajów przedstawiamy poniżej.

Bazylika – nazwa wywodzi się ze starożytnej Grecji; tam bazylika była salą służącą do zebrań i posiedzeń sądu. Z kolei w Rzymie była to hala targowa, gdzie również odbywały się rozprawy sądowe. Grecka bazylika stała się wzorem dla kościołów chrześcijańskich. Jest to także tytuł honorowy kościoła. Wyróżnia się:

• bazylikę większą – z tronem papieskim i ołtarzem zarezerowanym dla papieża i upoważnionych prałatów; przykładem jest bazylika św. Jana na Lateranie;
• bazylikę mniejszą – tytuł nadawany przez papieża kościołom o szczególnej wartości zabytkowej, liturgicznej, pielgrzymkowej i duszpasterskiej.

Katedra – główny kościół biskupa bądź arcybiskupa; niekiedy używa się tej nazwy także dla dużych kościołów miejskich w stylu romańskim i gotyckim, niekoniecznie będące katedrami w sensie formalnym. Wyróżnia się także:

• archikatedrę – jest to siedziba arcybiskupa metropolity, np. archikatedra w Gdańsku czy w Gnieźnie;
• konkatedrę – jest to drugi kościół katedralny w diecezji; kościół może stać się konkatedrą np. wskutek zmiany siedziby diecezji czy też wyróżnienia ze względu na szczególne znaczenie danego kościoła;
• prokatedrę – jest to katedra tymczasowa, ustanawiana w sytuacji, gdy właściwa katedra nie może pełnić swojej funkcji, np. wskutek budowy czy remontu.

Kolegiata – jest to kościół, który nie jest katedrą, a przy którym istnieje kapituła, czyli zgromadzenie duchownych mające prawo wyboru biskupa; wyższa rangą jest archikolegiata.

Kościól parafialny to główny kościół w parafii (probostwie), czyli określonej wspólnocie wiernych – mieszkających na danym terytorium i związanych z określonym wyznaniem oraz obrządkiem.

Fara, kościół farny to dawne określenie kościoła parafialnego. Obecnie w ten sposób określa się najstarszy kościół w mieście, a w siedzibie biskupa jest to drugi kościół po katedrze.

Kościół filialny to kościół, który wchodzi w skład parafii, lecz nie jest kościołem parafialnym.

Kościół klasztorny stanowi część zespołu klasztornego i odbywają się w nim msze dla zakonników.

Kaplica to mały obiekt sakralny, który nie musi być wolnostojący – może to być np. wydzielone pomieszczenie z ołtarzem znajdujące się w większym budynku (np. w szpitalu, w pałacu). W protestantyźmie mianem kaplic określa się większość obiektów sakralnych, gdyż słowo „Kościół” rezerwuje się zwykle dla wspólnoty religijnej.

Cerkiew to świątynia prawosławna lub greckokatolicka. W staropolszczyźnie pojęcie to odnosiło się do jakiegokolwiek kościoła – także katolickiego i protestanckiego oraz do synagogi.

Sobór to w prawosławiu i wschodnim katolicyzmie świątynia szczególnie znacząca dla danego miasta lub regionu, zwykle także wyróżniająca się rozmiarami. Sobór katedralny to główna świątynia w eparchii, czyli terytorium podlegającym biskupowi, będącym odpowiednikiem zachodniej diecezji. Jednak tytuł soboru może być też nadany honorowo.

Dziękujemy za wsparcie techniczne oraz utrzymanie dla mieszkania Kraków oraz mieszkania na sprzedaż w Gdańsku, bez Was nie udałoby się nam utrzymać tej strony.